Əhli-Sünnə vəl-Camaatın əksər alimləri namazın vacibliyini inkar etmədən səhlənkarlıqdan tərk edənin kafir olmadığını demişlər.
Cumhur alimlərin rəyinə görə dəlillər əsasında namazın tərk edənin etdiyi küfr İslam ümmətindən çıxaran küfr deyildir.
Əhməd ibn Ruşd (Allah ona rəhm etsin) buyurur: “Namaz qılmayanı təkfir edənlərin əlində bəzi əsərlərin zahirindən başqa dəlil yoxdur”. (“Fəthul-Aliyyil-Malik” 2/ 346).
Hər bir müsəlmanın bilməsi lazım olan qaydalar var ki, Əhli Sünnə val-Cəməa əqidəsi bu qaydalar üzərində qurulmuşdur.
Birinci qayda: Allahın hökmü ilə hökm vermək hər bir müsəlmana fərzdir. Bu qayda öz içərisində altı əsası cəm etmişdir.
Cahillik Əhli Sünənin alimlərinin əksəriyyətinə (cumhura) görə üzrlüdür. Şeyx İbn əl-Useymin (Allah ona rəhm etsin) buyurur: “Cahilliyin üzürlü olması Quran və Sünnədən götürülmüşdür. Bir nəfər dəlil gətirə bilməz ki, insan cahilliyinə görə üzürlü deyildir. Çünki, Uca Allah buyurur: “Biz müjdə verən və qorxudan elçilər göndərdik ki, insanların elçilərdən sonra Allaha qarşı bir bəhanəsi olmasın”. (ən-Nisa, 165). Əgər cahillik üzr olmasaydı, Rəsulların göndərilməsində heç bir fayda olmazdı.
“Rəhmli və mərhəmətli Allahın adı ilə! Allahın salamı və salavatı Peyğəmbərimiz Muhəmmədə, onun ailəsinə və səhabələrinə olsun.
Hafiz İbn Rəcəb (Allah ona rəhm etsin) deyir: “Zəruri olaraq bilinir ki, Peyğəmbər (salləllahu aleyhi va səlləm) İslama daxil olmaq onun yanına gələnlərdən yalnız iki şəhadət kəliməsini qəbul edərdi və onun qanı bununla qorunulmuş olardı və onu müsəlman edərdi. Peyğəmbər (salləllahu aleyhi va səlləm) Usamə ibn Zeydin qılıncını üzərinə qaldırdıqda “lə iləhə illəllah” deyən kəsi öldürməsini inkar etmişdi və çox şiddətlə qınamışdı. Peyğəmbər (salləllahu aleyhi va səlləm) müsəlman olmağı istəyərək yanına gələnlərə namaz və zəkata riayət etməyi şərt qoşmazdı.
İslam beş əsas üzərində qurulmuşdur. Şəhadət gətirərək Uca Allaha və Onun Rəsuluna (salləllahu aleyhi və səlləm) iman gətirən şəxs İslama girmiş olur, amma bundan sonra ondan namaz, zəkat, oruc, həcc kimi vacib əməllər tələb olunur. Əksər İslam alimlərinə görə, vacibliyinə inanaraq namaz qılmayan kafir yox, böyük günah sahibi olan müsəlmandır. Bu alimlərə görə namaz qılmayan, amma Uca Allaha və Onun Peyğəmbərinə (salləllahu aleyhi və səlləm) iman gətirərək özünü müsəlman adlandıran adama "kafir" deməyin qadağan olmasının dəlillərindən bəziləri bunlardır:
Abdullah ibn Şəqiq əl-Uqeyli (Allah ona rəhm etsin) adlı tabiin belə deyir: “Səhabələr hər hansısa bir əməlin tərkini namaz müstəsna olmaqla küfr saymazdılar”. (ət-Tirmizi 2622, 2831. Şeyx əl-Albani səhih məvquf olduğunu bildirmişdir).
Bu əsər isə bir neçə tərəfdən ziddiyətlidir:
Sual: Namaz qılmayan insana cənazə namazı qılmağın savabı var, yoxsa yox? Onun namaz qılmadığını bildiyi üçün cənazə namazını tərk edənə günah varmı? Eləcə də şərab içən və namaz qılmayan kimsənin halını bilənin ona cənazə namazı qılması icazəlidirmi?