Qurani-Kərimdə içkinin haram edilməməsi və yalnız namaz vaxtında içilməsinin qadağan edilməsi, digər vaxtlarda isə icazəli olmasını şübhə kimi yayırlar.
“Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız” (əl-Maidə, 90)
Sual: Nə üçün içkinin haram olması birbaşa deyilməmişdir?
“Leş, qan, donuz əti, Allahdan başqasının adı ilə kəsilmiş, boğulmuş, ağac, daş və s. bu kimi şeylərlə vurulub öldürülmüş, hündür bir yerdən yıxılıb gəbərmiş, buynuzlanıb ölmüş, yırtıcı heyvan tərəfindən parçalanıb yeyilmiş – ölməmiş kəsdikləriniz istisnadır – dik qoyulmuş daşlar (bütlər) üzərində kəsilmiş heyvanlar və fal oxları ilə qismət axtarmanız sizə haram edildi. Bunlar günahdır...” (əl-Maidə, 3). Nəyə görə bu ayə “sizə haram edildi”- deyərək başlamamışdır? Bu o deməkdirmi ki, Uca Allah gələcəkdə müsəlmanlar arasında kimisinin içki içəcəyini, kimisinin qumar oynayacağını bildiyi üçün haram etməyib?
Bəziləri bu ayədən özlərinin batil istəklərinə dəlil gətirmək üçün içkinin haram olmamasına dəlil gətirirlər. Allah burda pis əməl dedi, haram demədi.
Cavab: İslam düşmənləri öz çirkin niyyətlərini həyata keçirmək üçün belə şübhələr yayırlar. Bu düşmənçilik bizdə heç bir təəccüb doğurmamalıdır. Çünki Uca Allah buyurur: “...Kafirlər bacarsalar, sizi dininizdən döndərənə qədər sizinlə vuruşmaqdan əl çəkməyəcəklər....” (əl-Bəqərə, 217).
Lakin bu məsələdə hökm birdir və mübahisə qəbul etməyən və qəti şəkildə haramlığı bilinən məsələdir. İçkinin haram olması şübhə qəbul etməyən açıq-aşkar bilinən məsələdir. Bunu inkar etmək küfrdür.
Birinci məsələ: Allahın Kitabında olan ayələr. Uca Allah buyurur: “Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız. Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içki və qumar vasitəsilə sizin aranıza ədavət və kin salmaq, sizi Allahı yad etməkdən və namazdan ayırmaq istər. Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 90-91).
Bu ayədə Uca Allah içki içməyi dikili qoyulan daşlarla – yəni, Allaha şərik qoşmaqla bərabər tutmuşdur. Başqa bir ayədə buyurur: “...Bunlar günahdır” (əl-Maidə, 3). Səhabələr bunun sərxoşedici içki olması kimi başa düşmüşlər. İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Sərxoşedici içki haram edilən zaman Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - səhabələri bir-birilərinin evlərinə getdilər və: “Artıq içki haram edildi!”- dedilər”. (ət-Tabərani rəvayət etmişdir).
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - belə buyurur: “Əgər sərxoşedici içkiyə aludə olan bir şəxs ölərsə, Allaha bütlərə ibadət edən kimsə kimi qovuşar”. (Əhməd, 1/272. əl-Albani “Silsilə əs-Səhihə”də (677) həsən olduğunu bildirmişdir).
İkinci məsələ: Uca Allah Quran ayəsində içki ilə bərabər yad edilənlərin hamısını “rics” – “murdar” adlandırmışdır. “Rics” – murdar kəlməsi Quranda yalnız bütlərə və donuz ətinə deyilmişdir. İçkinin onlarla bərabər murdar adlandırılması içkidən şiddətli dərəcədə çəkindirilməsinə və içkinin haram olmasına bir dəlildir.
Üçüncü məsələ: Bu murdar şeyləri qeyd etdikdən sonra Uca Allahın “bunlardan çəkinin” deməsidir. Bütlərdən və onlardan uzaqdan durulması kəlməsi ilə birlikdə qeyd edilmişdir. Uca Allah Qurani-Kərimdə bütlərə ibadətdən və böyük günahlardan çəkindirdiyi zaman “ictinəb” - “çəkinin, uzaq durun” sözünü işlətmişdir. “Elə isə murdar bütlərdən uzaq olun, yalan sözlərdən də çəkinin...” (əl-Həcc, 30); “Biz hər ümmətə: “Allaha ibadət edin, tağutdan uzaq olun”– deyə, elçi göndərdik” (ən-Nəhl, 36); “Tağuta ibadət etməkdən çəkinib Allaha üz tutanlara müjdə vardır...” (əz-Zumər, 17). Həmçinin, “ictinəb” – “çəkinin” sözü böyük günahlardan çəkinmək üçün istifadə edilmişdir: “Sizə qadağan olunmuş böyük günahlardan çəkinsəniz, Biz sizin kiçik günahlarınızdan keçər və sizi şərəfli bir yerə – Cənnətə daxil edərik” (ən-Nisa, 31); “Onlar kiçik günahlar istisna olmaqla, böyük günahlardan və iyrənc əməllərdən çəkinirlər” (ən-Nəcm, 32). “İctinəb” – “çəkinin” kəlməsinin içki haqda işlədilməsinin bu əməlin böyük günah olduğuna dəlildir.
Dördüncü məsələ: Uca Allah xilas olmağı bu əməllərdən çəkinməklə mümkün olduğunu qeyd etmişdir. Bu ayənin sonunda “Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız” (əl-Maidə, 90) deməsi, içki içməyin də haram olmasının dəlillərindəndir.
Beşinci məsələ: Allah içkinin heç bir halda yaxşı şey olmadığını və onun müsəlmanlar arasında düşmənçiliyə gətirdiyini qeyd etmişdir. Uca Allah belə buyurur: “Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içki və qumar vasitəsilə sizin aranıza ədavət və kin salmaq, sizi Allahı yad etməkdən və namazdan ayırmaq istər. Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 91).
Altıncı məsələ: “...Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 91). Haramlığı bütlərlə bir yerdə zikr edilən əməli tərk edəcəksinizmi?! Səhabələr də bu ayə nazil olanda “Biz artıq bu əməli tərk etdik!” demişdilər. İçkinin icazəli olmasını iddia edənlər də cahil olduqlarına və ərəb dilini bilmədiklərinə görə bu şübhələrə düşmüşlər. Onlar elə zənn etmişlər ki, qadağan olunan şeylər yalnız haram sözü qeyd edilən şeylərdir.
Bir şeyin lənətlə yad olunması, Cəhənnəm əzabına layiq görülməsi, murdar olanların yanında zikr edilməsi o əməlin böyük günah olmasına dəlalət edir.
İçkinin haram sözü ilə gəlməsi də Qurani-Kərimdə mövcuddur. Belə ki, Uca Allah buyurur: “De: “Rəbbim həm aşkar, həm də gizli törədilən yaramaz əməlləri, hər cür günahı, haqsızcasına zülm etməyi, Allahın, haqqında heç bir dəlil nazil etmədiyi bir şeyi Ona şərik qoşmağınızı və bilmədiyiniz şeyləri Allahın əleyhinə söyləməyinizi haram buyurmuşdur”. (əl-Əraf, 33). Burda olan hər cür günah haramdır.
Başqa bir ayədə buyurur: “Səndən sərxoşedici içki və qumar barəsində soruşurlar. De: “İkisində də, həm böyük günah, həm də insanlar üçün mənfəət vardır. Amma günahları mənfəətlərindən daha böyükdür”...” (əl-Bəqərə, 219). Uca Allah isərxoşedici çkidə böyük günah olmasını deyir. Bunun açıq-aşkar günah olması göstərilir.
Sünnədə isə bunun dəlilləri olduqdca çoxdur.
Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: “Sərxoşediçi hər bir şey haramdır”. (əl-Buxari, 4343, 5585).
İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) deyir ki, Allah Elçisini - ona Allahın salavatı və salamı olsun - belə buyurarkən eşitdim: “Cəbrail yanıma gəlib buyurdu: “Ey Muhəmməd! Həqiqətən, Uca Allah sərxoşedici içkiyə, onu düzəldənə və düzəltdirənə, onu içənə, onu daşıyana və daşıtdırana, onu satana və alana, onu süzənə və süzdürənə lənət etmişdir”. (Əhməd, 2899; əl-Hakim, 223; İbn Hibban, 5356. əl-Albani “Silsilətul-Əhədisis-Sahiha”da (839) səhih olduğunu bildirmişdir.)
Qurani-Kərimdə içkinin haram edilməməsi və yalnız namaz vaxtında içilməsinin qadağan edilməsi, digər vaxtlarda isə icazəli olmasını şübhə kimi yayırlar.
“Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız” (əl-Maidə, 90)
Sual: Nə üçün içkinin haram olması birbaşa deyilməmişdir?
“Leş, qan, donuz əti, Allahdan başqasının adı ilə kəsilmiş, boğulmuş, ağac, daş və s. bu kimi şeylərlə vurulub öldürülmüş, hündür bir yerdən yıxılıb gəbərmiş, buynuzlanıb ölmüş, yırtıcı heyvan tərəfindən parçalanıb yeyilmiş – ölməmiş kəsdikləriniz istisnadır – dik qoyulmuş daşlar (bütlər) üzərində kəsilmiş heyvanlar və fal oxları ilə qismət axtarmanız sizə haram edildi. Bunlar günahdır...” (əl-Maidə, 3). Nəyə görə bu ayə “sizə haram edildi”- deyərək başlamamışdır? Bu o deməkdirmi ki, Uca Allah gələcəkdə müsəlmanlar arasında kimisinin içki içəcəyini, kimisinin qumar oynayacağını bildiyi üçün haram etməyib?
Bəziləri bu ayədən özlərinin batil istəklərinə dəlil gətirmək üçün içkinin haram olmamasına dəlil gətirirlər. Allah burda pis əməl dedi, haram demədi.
Cavab: İslam düşmənləri öz çirkin niyyətlərini həyata keçirmək üçün belə şübhələr yayırlar. Bu düşmənçilik bizdə heç bir təəccüb doğurmamalıdır. Çünki Uca Allah buyurur: “...Kafirlər bacarsalar, sizi dininizdən döndərənə qədər sizinlə vuruşmaqdan əl çəkməyəcəklər....” (əl-Bəqərə, 217).
Lakin bu məsələdə hökm birdir və mübahisə qəbul etməyən və qəti şəkildə haramlığı bilinən məsələdir. İçkinin haram olması şübhə qəbul etməyən açıq-aşkar bilinən məsələdir. Bunu inkar etmək küfrdür.
Birinci məsələ: Allahın Kitabında olan ayələr. Uca Allah buyurur: “Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız. Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içki və qumar vasitəsilə sizin aranıza ədavət və kin salmaq, sizi Allahı yad etməkdən və namazdan ayırmaq istər. Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 90-91).
Bu ayədə Uca Allah içki içməyi dikili qoyulan daşlarla – yəni, Allaha şərik qoşmaqla bərabər tutmuşdur. Başqa bir ayədə buyurur: “...Bunlar günahdır” (əl-Maidə, 3). Səhabələr bunun sərxoşedici içki olması kimi başa düşmüşlər. İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) demişdir: “Sərxoşedici içki haram edilən zaman Peyğəmbərin - sallallahu aleyhi və səlləm - səhabələri bir-birilərinin evlərinə getdilər və: “Artıq içki haram edildi!”- dedilər”. (ət-Tabərani rəvayət etmişdir).
Əbu Hureyra (Allah ondan razı olsun) rəvayət edir ki, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - belə buyurur: “Əgər sərxoşedici içkiyə aludə olan bir şəxs ölərsə, Allaha bütlərə ibadət edən kimsə kimi qovuşar”. (Əhməd, 1/272. əl-Albani “Silsilə əs-Səhihə”də (677) həsən olduğunu bildirmişdir).
İkinci məsələ: Uca Allah Quran ayəsində içki ilə bərabər yad edilənlərin hamısını “rics” – “murdar” adlandırmışdır. “Rics” – murdar kəlməsi Quranda yalnız bütlərə və donuz ətinə deyilmişdir. İçkinin onlarla bərabər murdar adlandırılması içkidən şiddətli dərəcədə çəkindirilməsinə və içkinin haram olmasına bir dəlildir.
Üçüncü məsələ: Bu murdar şeyləri qeyd etdikdən sonra Uca Allahın “bunlardan çəkinin” deməsidir. Bütlərdən və onlardan uzaqdan durulması kəlməsi ilə birlikdə qeyd edilmişdir. Uca Allah Qurani-Kərimdə bütlərə ibadətdən və böyük günahlardan çəkindirdiyi zaman “ictinəb” - “çəkinin, uzaq durun” sözünü işlətmişdir. “Elə isə murdar bütlərdən uzaq olun, yalan sözlərdən də çəkinin...” (əl-Həcc, 30); “Biz hər ümmətə: “Allaha ibadət edin, tağutdan uzaq olun”– deyə, elçi göndərdik” (ən-Nəhl, 36); “Tağuta ibadət etməkdən çəkinib Allaha üz tutanlara müjdə vardır...” (əz-Zumər, 17). Həmçinin, “ictinəb” – “çəkinin” sözü böyük günahlardan çəkinmək üçün istifadə edilmişdir: “Sizə qadağan olunmuş böyük günahlardan çəkinsəniz, Biz sizin kiçik günahlarınızdan keçər və sizi şərəfli bir yerə – Cənnətə daxil edərik” (ən-Nisa, 31); “Onlar kiçik günahlar istisna olmaqla, böyük günahlardan və iyrənc əməllərdən çəkinirlər” (ən-Nəcm, 32). “İctinəb” – “çəkinin” kəlməsinin içki haqda işlədilməsinin bu əməlin böyük günah olduğuna dəlildir.
Dördüncü məsələ: Uca Allah xilas olmağı bu əməllərdən çəkinməklə mümkün olduğunu qeyd etmişdir. Bu ayənin sonunda “Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız” (əl-Maidə, 90) deməsi, içki içməyin də haram olmasının dəlillərindəndir.
Beşinci məsələ: Allah içkinin heç bir halda yaxşı şey olmadığını və onun müsəlmanlar arasında düşmənçiliyə gətirdiyini qeyd etmişdir. Uca Allah belə buyurur: “Həqiqətən, şeytan sərxoşedici içki və qumar vasitəsilə sizin aranıza ədavət və kin salmaq, sizi Allahı yad etməkdən və namazdan ayırmaq istər. Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 91).
Altıncı məsələ: “...Artıq bunlara son qoyacaqsınızmı?” (əl-Maidə, 91). Haramlığı bütlərlə bir yerdə zikr edilən əməli tərk edəcəksinizmi?! Səhabələr də bu ayə nazil olanda “Biz artıq bu əməli tərk etdik!” demişdilər. İçkinin icazəli olmasını iddia edənlər də cahil olduqlarına və ərəb dilini bilmədiklərinə görə bu şübhələrə düşmüşlər. Onlar elə zənn etmişlər ki, qadağan olunan şeylər yalnız haram sözü qeyd edilən şeylərdir.
Bir şeyin lənətlə yad olunması, Cəhənnəm əzabına layiq görülməsi, murdar olanların yanında zikr edilməsi o əməlin böyük günah olmasına dəlalət edir.
İçkinin haram sözü ilə gəlməsi də Qurani-Kərimdə mövcuddur. Belə ki, Uca Allah buyurur: “De: “Rəbbim həm aşkar, həm də gizli törədilən yaramaz əməlləri, hər cür günahı, haqsızcasına zülm etməyi, Allahın, haqqında heç bir dəlil nazil etmədiyi bir şeyi Ona şərik qoşmağınızı və bilmədiyiniz şeyləri Allahın əleyhinə söyləməyinizi haram buyurmuşdur”. (əl-Əraf, 33). Burda olan hər cür günah haramdır.
Başqa bir ayədə buyurur: “Səndən sərxoşedici içki və qumar barəsində soruşurlar. De: “İkisində də, həm böyük günah, həm də insanlar üçün mənfəət vardır. Amma günahları mənfəətlərindən daha böyükdür”...” (əl-Bəqərə, 219). Uca Allah isərxoşedici çkidə böyük günah olmasını deyir. Bunun açıq-aşkar günah olması göstərilir.
Sünnədə isə bunun dəlilləri olduqdca çoxdur.
Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: “Sərxoşediçi hər bir şey haramdır”. (əl-Buxari, 4343, 5585).
İbn Abbas (Allah ondan razı olsun) deyir ki, Allah Elçisini - ona Allahın salavatı və salamı olsun - belə buyurarkən eşitdim: “Cəbrail yanıma gəlib buyurdu: “Ey Muhəmməd! Həqiqətən, Uca Allah sərxoşedici içkiyə, onu düzəldənə və düzəltdirənə, onu içənə, onu daşıyana və daşıtdırana, onu satana və alana, onu süzənə və süzdürənə lənət etmişdir”. (Əhməd, 2899; əl-Hakim, 223; İbn Hibban, 5356. əl-Albani “Silsilətul-Əhədisis-Sahiha”da (839) səhih olduğunu bildirmişdir.)